De zin en onzin van de M-stand

Fototips Gasterse duinen

De zin en onzin van het M-knopje

Belicht jij altijd op de manuele stand (M) of gebruik jij A(Av), S(Tv) of P? In fotografieland tel je niet mee, als je niet alles op de M-stand doet, zo is momenteel de algemene tendens. Nonsens! Op alle standen kom je uiteindelijk op dezelfde belichting uit. Dat gaan we hieronder uitleggen. Gebruik ik zelf nooit de M-stand? Jazeker wel. Heel vaak zelfs. Maar, misschien wel even vaak, ook niet. Het hangt er maar net vanaf wat ik fotografeer. Sport of wildlife doe ik zeker niet op een M-stand. Dan is het moment al voorbij als je klaar bent met je instellingen. Landschapsfotografie daarentegen leent zich uitstekend voor de manuele belichting. Vaak is het zelfs een must.

Fotoweekend Ameland paarse zonsondergang sunset beach

Wat doet elk knopje nou precies?

Tijdens onze fotoreizen, fototocursussen en fotoworkshops komen we vaak deelnemers tegen die tijdens een basiscursus fotografie elders hebben geleerd uitsluitend de M-knop te gebruiken, want dat hoort immers zo. Maar ze hebben eigenlijk geen idee wat een diafragma of een sluitertijd nou precies doet en wanneer je wat gebruikt. Het enige wat ze weten is dat ze het metertje mooi in het midden moeten hebben voor een goede belichting. Met deze blog gooi ik de knuppel in het hoenderhok.

Wat doet elk knopje nou precies? In de M-stand stel je de belichting volledig handmatig in. Je kiest zelf een diafragma, sluitertijd en iso-waarde. Maar… zelf alles instellen stelt tegenwoordig niet veel meer voor. In je camera zit een mooi belichtingsmetertje, die jou precies vertelt wat je moet doen om een gemiddelde belichting te krijgen.

Vroeger keek ik in de lucht en wist de instellingen

Vroeger was dat anders. Ik ben begonnen in fotografie, toen er nog geen belichtingsmeters in camera’s zaten. We gebruikten een losse belichtingsmeter of, zoals het meestal ging, ik keek in de lucht en wist precies welk diafragma met welke sluitertijd en welke iso-waarde ik nodig had om een goede belichting te krijgen. Een stukje ervaring, waar ik nu nog steeds profijt van heb, want ik kan het nog steeds. Alhoewel ik er niet zo bedreven meer in ben als vroeger. Maar dat was in mijn ogen pas echt handmatig belichten.

Fototips Gasterse duinen

Uitkomen op dezelfde ‘gemiddelde belichting’

Tegenwoordig hebben we dus keurig een belichtingsmeter in de camera. Wat is dan het verschil tussen alle knoppen? We gaan er voor het gemak van uit dat we in alle standen de iso vast op 100 iso zetten. Stel we gebruiken de diafragmavoorkeuze (A, Av) en stellen in op F11. Jouw camera kiest dan zelf een juiste belichtingstijd. Stel, de camera komt uit op een sluitertijd van 1/60ste seconde.

Nu gaan we de camera op de sluitertijdvoorkeuze zetten (S, Tv). We kiezen bij diezelfde iso 100 een sluitertijd van 1/60steseconde. De camera kiest er zelf een diafragma bij. Je begrijpt het al: de camera komt uit op een diafragma F11. Exact hetzelfde dus als bij diafragmavoorkeuze.

Vervolgens gaan we de camera op de M-stand zetten, kiezen weer iso 100, draaien het knopje naar diafragma F11 en draaien aan de sluitertijdenknop. En jawel, ook nu komen we als we de belichtingsmeter precies in het midden willen hebben, uit op een sluitertijd van 1/60ste seconde. Uiteindelijk kom je dus in alle gevallen op dezelfde gemiddelde belichting uit.

Over- en onderbelichten

Nou willen we in fotografie niet altijd een ‘gemiddelde belichting’ hebben. Daarvoor zit op alle camera’s de +/- knop. Daarmee kan je over- of onderbelichten in de A(Av), S(Tv) of P-stand. Je krijgt dan weer een metertje te zien en kan je opname iets meer naar de plus of naar de min-kant belichten. Je past daarmee de ‘gemiddelde belichting’ van de camerameting aan. In de manuele stand werkt dit knopje niet. Dan belicht je over of onder door het diafragma te vergroten of te verkleinen of de sluitertijd te verkorten of te verlengen. Ook dan zie je weer op eenzelfde soort belichtingsmetertje wat je doet.

Fototips Lichtende nachtwolken

Wanneer gebruik je welke stand?

Uit bovenstaande blijkt duidelijk dat je in principe in elke stand hetzelfde effect zou kunnen bereiken. Dus dat er tegenwoordig door Jan en alleman geroepen wordt dat je alleen als fotograaf meetelt, als je in de M-stand fotografeert is grote onzin. Maar wanneer gebruik je dan welke stand? De M-stand gebruik je als je tijd genoeg hebt om de camera in te stellen. Dit is bijvoorbeeld het geval bij landschapsfotografie. In landschapsfotografie werk je vaak met lange sluitertijden, soms langer dan 30 seconden. Je moet de camera dan op de bulb-stand zetten. Dan is de M-stand handig. Ik gebruik in landschapsfotografie mijn belichtingsmeter overigens totaal niet, omdat ik vaak veel langer belicht dan de meter aangeeft. Bij landschapsfotografie maak ik gebruik van mijn ervaring voor het bepalen van de belichting.

Laat je niet gek maken

Als je sportfoto’s wilt maken is de M-stand vreselijk onhandig. Stel je fotografeert een voetbalwedstrijd. Het spel gaat op en neer en het ene moment fotografeer je naar links en het volgende moment naar rechts. Dat geeft geheid verschillende belichtingstijden, omdat de zon anders in jouw beeld staat. Als je handmatig de belichting in moet stellen, is het doelpunt al gevallen, voordat je jouw instellingen klaar hebt. Tenzij je er heel bedreven in bent en het heel snel kunt, maar dit gaat voor de meeste (amateur)fotografen niet op. Ook bij wildlifefotografie ben je vaak te laat en is het mooie moment voorbij, als je eerst nog in moet stellen. Er is dus helemaal niets op tegen om de camera af en toe op diafragmavoorkeuze of sluitertijdvoorkeuze te zetten. Laat je niet gek maken door iedereen die dan roept, dat je geen echte fotograaf bent. Gelukkig komen de meeste ‘echte fotografen’ inmiddels van die onzin terug en hoor ik steeds meer collega’s die hetzelfde zeggen dan mij. Tijdens onze fotoreizen vinden we het dan ook helemaal niet erg als iemand ervoor kiest geen M-stand te gebruiken. Zeker niet met safarireizen, zoals de fotosafari Kenia-Tanzania, de fotoreis Tanzania of de fotoreis Costa Rica.

Geen M-stand in basiscursus

Tijdens onze basiscursus fotografie gaan we niet verder dan de A(Av) en S(Tv)-knop. We laten de deelnemers eerst de camera op diafragmavoorkeuze zetten (A) en laten zien wat er gebeurt bij bijvoorbeeld een diafragma F2.8 of F16. Wat zijn de verschillen? In het tweede deel van de basiscursus stappen we over op de sluitertijdvoorkeuze (S, Tv). We gaan aan het rennen en springen en laten de deelnemers zien dat je met een snelle sluitertijd de beweging bevriest en met een langzame sluitertijd een ‘veeg’ krijgt. Pas als mensen de verschillen duidelijk onder ogen zien, wordt het hen duidelijk. Als je op de M-stand twee dingen tegelijk moet instellen, wordt het voor de beginner vaak te veel informatie en snappen ze er niets meer van, zo is onze ervaring.

Hoe sta jij tegenover de M-, A- of S-stand? Ik ben benieuwd! Laat jouw mening in de reacties achter.

Yolanda Wals van Fotografie-reizen.nl voor jeep

Deze blog is geschreven door Yolanda Wals

Yolanda Wals is al haar hele leven professioneel fotograaf en mede-eigenaresse van Fotografie-reizen.nl. Ze organiseert en begeleidt al jaren fotoreizen en heeft veel ervaring in reisfotografie. Daarnaast geeft ze fotocursussen en fotoworkshops. Als geen ander kan ze op eenvoudige wijze uitleggen hoe jij betere foto's kunt gaan maken. Ze probeert mensen uit hun comfort-zone te trekken en hen tijdens de fotoreizen foto's met het wow-effect te laten maken.

Vind je deze fotografie tips leuk, of heb je nog vragen? Laat hieronder jouw reactie achter, of like deze blog! Delen op Facebook of andere social media wordt op prijs gesteld.

13 Comments

  1. Agnes schreef:

    Duidelijke info over de standen. Ik ga het proberen toe te passen.

  2. Yolanda Rietveld schreef:

    Ik heb de basiscursus gehad en inderdaad geleerd de M-stand te gebruiken. Ik snap wat je zegt, maar door de M-stand te gebruiken heb ik veel inzicht gekregen in de verschillende diafragma-standen en de verschillende sluitertijden! Nu kan ik aan de hand van het weer (lees: licht) vaak zonder de belichtingsmeter te zien de juiste instellingen kiezen en ik zit er niet vaak naast. Mijn conclusie: het geeft wel inzicht die M-stand.

    • chris schults schreef:

      Ben blij dat eens te lezen van een profesionele fotografe.

    • fotografiereizen schreef:

      Yolanda Rietveld. Dat klopt. De M-stand is in veel gevallen een perfecte stand, maar de blog gaat over dat het ook helemaal niet erg is om eens een A- of S/Tv-stand te gebruiken. Zeker voor beginners is het aan te raden eerst goed te snappen, wanneer je kiest voor een diafragma of wanneer een sluitertijd instellen belangrijker is. We merken tijdens onze fotoreizen dat veel beginners maar wat aan de knopjes draaien net zolang de wijzer van de belichtingsmeter in het midden staat. Daardoor krijg je soms heel vreemde instellingen.

  3. Mike Muizebelt schreef:

    Een blog naar mijn hart Yolanda! Zelf hoor ik ook tot de groep collega’s die graag de meest ideale stand van de camera gebruiken en dat is in 80% van de gevallen niet de M-stand. Ik gooide een tijdje geleden de knuppel ook al eens in het hoenderhok: https://www.mikemuizebelt.nl/fotograferen-in-de-m-stand/

  4. Dorothea schreef:

    Wat een fijne informatie! Ik heb een basiscursus digitale fotografie gedaan maar begrijpen doe ik eigenlijk nog steeds niet. Ik probeer veel maar weet dan niet precies (achteraf) wat ik heb gedaan bij een mooi resultaat. Dit geeft me wel moed!

    • fotografiereizen schreef:

      En daar gaat het immers allemaal om: plezier in fotografie. Dat proberen wij ook uit te dragen tijdens onze fotoreizen.

  5. Michel Jansen schreef:

    Een artikel naar mijn hart. Ik fotografeer al vele jaren maar heb nooit begrepen waarom standje M(oeilijk) de heilige graal in de fotografie is. Je zou controle hebben over je belichting? Als je in de diafragma/sluitertijd voorkeuze fotografeert doe je het niet goed, krijg je eigenlijk al een kruisje achter je naam. Mensen beginnen enthousiast een fotografie cursus, maar leren te werken met instellingen waarvan ze geen weet hebben wat ze doen, waar ze voor dienen. En halverwege de cursus haken ze af want fotografie is toch niet zo leuk als ze dachten. Dank je Yolanda Wals voor dit prachtige artikel en je steun aan alle afvalligen in de fotografie.

    • fotografiereizen schreef:

      Hallo Michel, bedankt voor je leuke reactie!

    • Alfred schreef:

      Hey Michel, helemaal eens met jouw antwoord.
      Ik fotografeer eigenlijk 90% in de A stand . En dat is een top instelling ook voor landschapsfotografie

      • fotografiereizen schreef:

        Hallo Alfred,
        Bedankt voor je reactie!

      • Jans SpeelM schreef:

        Ik ben het hier grotendeels mee eens.
        Toch fotografeer steeds meer in de M stand, tenminste ik gebruik deze keuzeknop op de camera. Maar helemaal manueel is het niet omdat ik dan, vooral bij het fotograferen van sport, auto iso gebruik. Dan houd ik de de keuze om even snel mijn diafragma te wijzigen en er een leuk groepje aan komt en ik meer scherpte diepte wil. De snelheid van de motoren blijft hetzelfde dus laat ik de sluitertijd hetzelfde. Auto iso zorgt er voor dat de belichting correct is. Of als ik besluit te gaan pannen, diafragma blijft gelijk en auto iso doet de rest.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Helemaal gratis ons e-book 'Voorjaarsbloemen fotograferen' Download nu!

Helemaal gratis ons e-book 'Voorjaarsbloemen fotograferen' Download nu!

Met het invullen van het formulier geef je toestemming voor opname in de mailinglist. Je kunt je hiervoor te allen tijde weer uitschrijven. Geen probleem!

Je bent ingeschreven voor onze nieuwsbrief. Houd je email in de gaten voor het gratis e-book!