Hoe fotografeer je walvissen en dolfijnen

f/9 – 1/650 – 150mm – ISO400 De meest geziene dolfijnensoorten tijdens boottochten zijn vaak de tuimelaars. Tijdens een boottocht in Nieuw Zeeland waar we eigenlijk helemaal niet op zoek gingen naar dolfijnen of walvissen dook er ineens een groepje tuimelaars op.

Hoe fotografeer je dolfijnen en walvissen – Deel 1

Tijdens mijn vele reizen heb ik over de gehele wereld een groot aantal walvissen en dolfijnen mogen zien en fotograferen. En desondanks dat het geen kleine dieren zijn, sterker nog walvissen zijn de grootste dieren op onze aardbol, hoor ik bijna altijd dat het onmogelijk is om ze te fotograferen. Het goede nieuws is, gelukkig is het wel mogelijk. In dit item in fotografie tips ga ik er dieper op in zodat iedereen thuis kan komen met mooie foto’s van deze dieren. In deel 2 van deze fototips ga ik meer in op de techniek. Overigens gaat het hier wel om fotografie vanaf een boot en niet van onder water, dat is namelijk weer een compleet andere tak van fotografie.

Zoek de juiste locatie!

Op heel veel toeristische plekken aan de kust worden vaak walvissen en dolfijnen tours aangeboden. En op bijna alle plekken met toegang tot een zee of oceaan leven deze dieren inderdaad ook. Maar dat biedt geen garanties om deze dieren goed te kunnen zien laat staan fotograferen. Concentreer je daarom op tours die aangeboden worden op de echte dolfijnen en walvissen hotspots. Is het geen hotspot, hou je geld op zak of stel je verwachtingen naar beneden toe bij. Ben je bij een hotspot informeer dan ook goed of je daar op het juiste moment bent. Niet alle hotspots bieden het gehele jaar door zekerheid op deze dieren. Wat maakt een locatie een hotspot. Eigenlijk heel simpel. De aanwezigheid van voedsel… heel veel voedsel.

BEKIJK ONZE FOTOREIZEN

Bultrug met beschadigde rugvin — f/7.1 – 1/3200 – 220 mm – ISO320 Deze bultrug, zo genoemd vanwege de bultige vin op de rug, heb ik gefotografeerd voor de kust van Costa Rica in het Marino Ballena National Park. Dit exemplaar lag rustig te dobberen aan het wateroppervlakte waardoor ik alle tijd had om deze te fotograferen. De meeste foto’s van walvissen zullen ongeveer dit resultaat opleveren.

Hotspots voor het fotograferen van walvissen

Hieronder enkele van de vele hotspots waar grote kans is op het zien van walvissen en dolfijnen.

IJsland; In IJsland kan je vanaf verschillende locaties walvistours doen met kans op potvissen, dwergvinvissen, bultruggen en orka’s. Fotografie-reizen.nl heeft een mooie zomer Fotoreis IJsland waarbij we een walvistour maken.
Marino Ballena National Park – Costa Rica; De plek om bultruggen te zien met hun jongen. Verder kan je tijdens onze Fotoreis Costa Rica tuimelaars en pantropische dolfijnen spotten tijdens een optionele catamarantour.
Vancouver Island – Canada; Voor de kust van Vancouver Island zijn groepen orka’s het gehele jaar door te vinden.
Kaikoura – Nieuw Zeeland; Een fantastische hotspot bij het zuidereiland van Nieuw Zeeland met potvissen, donkergestreepte dolfijnen, de zeldzame hectordolfijnen en orka’s. Dit is ook een plek waar je kunt zwemmen tussen soms wel honderden wilde donkergestreepte dolfijnen.
Bay of Islands – Nieuw Zeeland; Een plek aan de kust bij het noordereiland voor tuimelaars en de gewone dolfijn.
Isla de la Plata – Ecuador; Een hotspot voor bultrugwalvissen.

Lees ook zeker altijd reviews van de aanbieders. Worden er veel dieren gespot of zijn er veelal teleurstellende reacties? Hoe zijn de gidsen? Hoe zijn de veiligheidsinstructies? En is er een (gedeelde) geld terug garantie op het moment dat je geen walvissen ziet? Als een aanbieder je deze garantie durft te geven dan is de kans op het zien van walvissen tijdens de tours wel heel erg groot.

Een walvis is geen dolfijn

Dit klinkt logisch maar het verschil in gedrag tussen walvissen en dolfijnen is groot. En met wildlife fotografie is het altijd belangrijk om het gedrag van dieren te bestuderen. De meeste walvissen zijn namelijk plankton eters. Dat betekent dat ze zich over het algemeen trager door het water bewegen en zich vaak ophouden bij het wateroppervlakte omdat dit juist de plek is waar de meeste plankton te vinden is. Resultaat is dat je hierdoor vaak alleen maar een deel van de rug te zien krijgt. De staart van de meeste walvissen krijg je veelal alleen maar te zien op het moment dat ze dieper het water in duiken. En juist dat is een van de zaken die je wil vastleggen. Die prachtige staart helemaal boven het water met het water wat er afdruipt.

Potvissen zijn een van de walvis soorten welke jagen op bijvoorbeeld inktvis en octopus. Deze dieren zijn enkele minuten te vinden aan het wateroppervlakte om te ademen waarna ze de staart in de lucht gooien en bijna kaarsrecht naar beneden zwemmen en blijven daar soms 45 minuten. Dus ook geduld is vaak van belang voor het fotograferen van walvissen. En de ultieme foto met walvissen is zonder twijfel de springende walvissen. Dit is echter iets wat niet vaak gebeurd. Het zijn de stieren die uit het water springen met een zo groot mogelijke splash om indruk te maken op de vrouwtjes of speelse kalveren.

Walvisstaart waar het water vanaf loopt - fotografie-reizen.nl_ — f/8 - 1/2500 - ; 300mm - ISO800
Tijdens een boottocht in het noorden van IJsland dook een bultrug naar de diepte. Zodra een walvis dieper duikt komt hij daarbij vaak met zijn staart boven het water om daarna voor langere tijd uit beeld te blijven. Zodra de staart boven water komt lopen er dikke stralen water van de staart af. Met een snelle sluitertijd kan je deze druppels haarscherp vastleggen.

Dolfijnen zijn supersnel

Dolfijnen zijn actieve jagers. De dieren zijn wendbaar, snel, speels, kleiner dan walvissen en daardoor in eerste instantie lastig op de foto te krijgen. Hoewel, de grootste dolfijnen soort is de orka welke met 8 ton toch richting het gewicht van een bus gaat. Gelukkig zijn dolfijnen net zoals veel walvissen ook vaak nieuwsgierige dieren waardoor het regelmatig voorkomt dat ze een kijkje komen nemen bij de boot. Als boten op snelheid zijn, komen ze ook regelmatig spelen met de golfslag die ontstaat door de boot, maar heel handig om ze te fotograferen is het dan niet. Luister aan boord ook altijd naar de instructies van de kapitein en/of gidsen aan boord. Deze mensen doen deze tours bijna dagelijks, kennen als geen ander het gedrag en geven vaak aan wat te verwachten.

Wat voor lens gebruik je?

Nu je weet waar je ze kan vinden en al iets van het gedrag weet van deze dieren is het niet onbelangrijk om de juiste keuze te maken wat betreft de fotoapparatuur en randapparatuur. Met walvistours zijn er gelukkig vaak regels waaraan de aanbieders zich moeten houden. Een er van is niet te veel boten bij de dieren en een heel belangrijke, ze moeten vaak ook minimaal 50 meter en soms zelfs meer afstand houden. Maar uiteindelijk bepaald het dier zelf of ze dichterbij gaat komen of niet. Vraag dus ook niet aan de touroperator om dichterbij de dieren te gaan. Het is vooraf dus moeilijk te bepalen hoe ver weg of dichtbij de dieren zullen zijn. Je wilt dus flexibel kunnen zijn en kunnen in/uitzoomen. Een telelens met een vast brandpuntafstand kan je behoorlijk beperken. Omdat je ook vaak niet weet waar dat het dier tevoorschijn komt uit het water kan een telelens met groot zoombereik je in de problemen brengen. Hoe verder je bereik hoe kleiner het oppervlakte wat je in beeld krijgt, en dus hoe groter de kans dat je walvis niet of niet compleet in beeld krijgt. Een lens met een maximaal bereik van 300mm is daarom vaak ook voldoende.

Let op bewegingsonscherpte

Met fotografie van deze dieren bevind je jezelf op een boot welke op het water dobbert en dus beweegt. De dieren kunnen op elke denkbare plek naast de boot tevoorschijn komen. Met andere woorden, je wil zo wendbaar mogelijk zijn. Een tripod is dus geen optie. Voordat je alles weer op de juiste plek hebt opgesteld is het dier al lang en breed weer vertrokken. Een monopod is al wel een stuk wendbaarder maar kan je beter ook achterwege laten, ook deze levert je vaak meer ongemak op dan gemak. Daarnaast zorgt een tripod of monopod ervoor dat de trilling van de motor van de boot doorwerkt in de camera, wat je dus niet wil. Voor stevigheid zou je wel kunnen kiezen voor een schouderstatief. Maar zelf heb ik altijd uit de hand geschoten.

Fotoreizen - Dolfijn snelt door het water met zijn rugvin

Gebruik een snel geheugenkaartje

Belangrijk is dat je gebruik maakt van snelle geheugenkaartjes. Als je springende walvissen of dolfijnen wil fotograferen maak je een hele serie foto’s. Je shutterknop blijft ingedrukt dus de foto’s moeten ook zo snel mogelijk opgeslagen kunnen worden zodat je buffer van je camera weer snel leeg is. Relevant aan veel foto’s schieten is ook het batterijverbruik. Neem dus ook altijd een extra batterij mee.

En wellicht het belangrijkste wat nog wel eens vergeten wordt op een boot is bescherming voor je camera tegen water. Ook al is het prachtig weer kan je camera toch nat worden door golfslag van de boot welke door de wind over je heen waait of als je geluk hebt een springende walvis naast de boot. Dus zorg altijd voor goede bescherming voor je camera.

Patrick Gijsbers - Fotograaf fotografie-reizen.nl

Deze blog is geschreven door Patrick Gijsbers

Patrick Gijsbers is gespecialiseerd in natuurfotografie. Hij weet alles over het dierenleven en heeft de fauna over de hele wereld gefotografeerd. Hij weet hoe dieren zich gedragen en waar en wanneer je ze het beste kunt vinden en fotograferen. Geen dier onttrekt zich aan het speurende oog van Patrick. Hij heeft een veldgids over zoogdieren in Oostelijk en Zuidelijk Afrika gepubliceerd.Tijdens een fotoreis met Patrick kom je gegarandeerd met honderden verschillende met de camera vastgelegde diersoorten weer thuis.

De komende tijd staan de volgende fotoreizen op het programma: Helgoland, Schotland, IJsland Noorderlicht, Lofoten, Opaalkust, Albanië, Madagaskar, Costa Rica, Brazilië Pantanal, IJsland Zomer, IJsland Westfjorden en Snaefellsnes, Tanzania, Valencia, Lissabon, Kenia-Tanzania, New York, Japan, Argentinië, Bolivia & Chili, Drenthe, Groninger Waddenkust, Veluwe, Brabant of Ameland.